Przerost gruczołu krokowego, przerost prostaty, zwany również łagodnym rozrostem prostaty (BPH), to powszechne schorzenie, które dotyka wielu mężczyzn po 50. roku życia. Prostata, będąca częścią układu rozrodczego mężczyzny, z wiekiem może powiększać się, co prowadzi do problemów z oddawaniem moczu. Choć przerost prostaty nie jest nowotworem, może znacznie wpłynąć na jakość życia i prowadzić do poważniejszych powikłań, jeśli nie zostanie odpowiednio leczony. W przypadku wystąpienia objawów związanych z przerostem prostaty, warto skonsultować się z urologiem, który zaplanuje odpowiednią diagnostykę i leczenie.
Objawy przerostu prostaty
Objawy łagodnego rozrostu prostaty mogą różnić się w zależności od stopnia zaawansowania schorzenia. Najczęściej związane są z utrudnionym odpływem moczu, ponieważ powiększona prostata uciska cewkę moczową, co prowadzi do różnych zaburzeń w oddawaniu moczu. Pacjenci często zgłaszają trudności w rozpoczęciu mikcji, osłabienie strumienia moczu, częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy (nokturia), uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza oraz nagłe parcie na mocz.
W niektórych przypadkach może dojść do zatrzymania moczu, co jest stanem wymagającym natychmiastowej interwencji medycznej. Z czasem, jeśli schorzenie nie jest leczone, może dojść do powikłań, takich jak infekcje dróg moczowych, kamienie pęcherza moczowego, a nawet niewydolność nerek.
Przyczyny przerostu prostaty
Przyczyny przerostu prostaty są złożone i najczęściej związane z procesem starzenia się organizmu mężczyzny oraz zmianami hormonalnymi, które zachodzą z wiekiem. Głównym mechanizmem odpowiedzialnym za przerost gruczołu krokowego jest oddziaływanie hormonów, zwłaszcza testosteronu oraz jego aktywnej formy – dihydrotestosteronu (DHT). Wraz z wiekiem poziom testosteronu we krwi stopniowo spada, jednak produkcja DHT w prostaty utrzymuje się na wysokim poziomie. DHT jest silnym stymulatorem wzrostu komórek prostaty, co prowadzi do ich niekontrolowanego rozrostu i w efekcie zwiększenia objętości tego gruczołu.
Oprócz zmian hormonalnych, istotną rolę w rozwoju przerostu prostaty odgrywają także czynniki genetyczne. Mężczyźni, u których członkowie rodziny, zwłaszcza ojcowie lub bracia, cierpieli na łagodny rozrost gruczołu krokowego, są bardziej narażeni na rozwój tego schorzenia. Wzrost ryzyka przerostu prostaty obserwuje się także u mężczyzn prowadzących niezdrowy tryb życia, szczególnie tych, którzy są otyli, mają dietę bogatą w tłuszcze nasycone i ubogą w błonnik, a także unikają regularnej aktywności fizycznej.
Zaburzenia równowagi hormonalnej związane z procesem starzenia, genetyczne predyspozycje oraz styl życia stanowią kluczowe czynniki wpływające na rozwój przerostu prostaty. Choć samo powiększenie prostaty nie jest złośliwe, może prowadzić do uciążliwych objawów i komplikacji, takich jak problemy z oddawaniem moczu, które znacząco obniżają komfort życia mężczyzn w starszym wieku.
W przypadku wystąpienia objawów związanych z przerostem prostaty, ważne jest jak najszybsze skonsultowanie się z urologiem, który zaplanuje odpowiednie badania diagnostyczne. Dzięki opiece dostępnej w ramach NFZ, pacjenci mają dostęp do szerokiej gamy usług, które pozwalają na kompleksową diagnostykę i leczenie tego schorzenia.
W ramach NFZ dostępne są m.in. badanie per rectum, które pozwala na ocenę wielkości prostaty, badanie poziomu PSA (antygenu specyficznego dla prostaty) we krwi, które pomaga wykluczyć raka prostaty, a także badania obrazowe, takie jak USG przezodbytnicze (TRUS), które umożliwia dokładne zobrazowanie gruczołu krokowego. Urolog może również zlecić badanie urodynamiczne, które ocenia, jak działa pęcherz moczowy i cewka moczowa, co pozwala lepiej zrozumieć, jak zaawansowane jest schorzenie.
Leczenie przerostu prostaty
Leczenie łagodnego rozrostu prostaty zależy od stopnia zaawansowania objawów oraz stanu ogólnego pacjenta. W przypadku łagodnych objawów często stosuje się leczenie farmakologiczne, które może obejmować alfa-adrenolityki (takie jak tamsulozyna), które rozluźniają mięśnie w obrębie prostaty i szyi pęcherza moczowego, co ułatwia oddawanie moczu. Inhibitory 5-alfa-reduktazy (takie jak finasteryd) zmniejszają wielkość prostaty poprzez zahamowanie produkcji DHT, co zmniejsza objawy przerostu.
W przypadku bardziej zaawansowanych objawów, które nie ustępują po farmakoterapii, konieczna może być interwencja chirurgiczna. Najczęściej stosowaną metodą jest przezcewkowa resekcja prostaty (TURP), polegająca na usunięciu przerośniętej części prostaty przez cewkę moczową. W przypadku większych gruczolaków lub u pacjentów, u których metoda TURP nie jest wskazana, można zastosować inne metody chirurgiczne, takie jak laserowa enukleacja prostaty (HoLEP).
Przerost prostaty jest powszechnym schorzeniem, które może znacząco wpłynąć na jakość życia mężczyzn, zwłaszcza w starszym wieku. Objawy związane z trudnościami w oddawaniu moczu mogą być uciążliwe, jednak dzięki wczesnej diagnostyce i skutecznym metodom leczenia pacjenci mogą szybko uzyskać pomoc i poprawić komfort życia. Regularne konsultacje z urologiem są kluczowe, aby monitorować stan prostaty i wdrażać odpowiednie leczenie, które może zapobiec powikłaniom i przywrócić prawidłowe funkcjonowanie układu moczowego.